W języku włoskim wyróżniamy dwa rodzaje przyimków: proste (semplici), które łącząc się z rodzajnikami określonymi tworzą przyimki ściągnięte (articolate).
Przyimki Proste - Preposizioni Semplici i ogólne zasady ich zastosowania:
- DI używamy:
- po czasownikach wskazujących koniec jakieś czynności, np. Finisco di lavorare alle 16.
- do określenia materiału, z którego dana rzecz została wykonana, np. un orologio di legno.
- do określenia właściciela, np. un libro di Marco.
- A używamy:
- po czasownikach wskazujących początek jakiejś czynności, np. Comincio a lavorare alle 8.
- z nazwami miast i wysp, np. a Roma, a Capri.
- do wskazywania godziny, np. A che ora finisci? A mezzogiorno.
- w funkcji celownika – komu? czemu?, np. Ho detto a Maria tutto.
- DA używamy:
- do wskazania miejsce pochodzenia, np. Questo vino viene da Firenze.
- kiedy mówimy, że idziemy, jedziemy do kogoś, np. Vado da Matteo.
- aby wskazać początek jakiegoś okresu czasu, np. Sono in Italia da due anni.
- aby wskazać przeznaczenie, zastosowanie danej rzeczy, np. un costume da bagno.
- IN używamy:
- z nazwami kontynentów, państw, regionów i niektórych wysp, np. in Europa, in Italia, in Toscana, in Sardegna.
- aby sprecyzować okres czasu, np. Anna è nata in settembre. Devo farlo in due ore.
- kiedy mówimy ogólnie o jakimś środku transportu, np. Preferisco viaggiare in macchina.
- CON używamy:
- w znaczeniu polskiego z, np. Ieri mi sono incontrata con Matteo.
- kiedy mówimy o jakimś specyficznym środku transportu, np. Vado a scuola con la macchina di mia madre.
- SU używamy:
- w znaczeniu polskiego na, nad, np. I libri si trovano su questo tavolo.
- PER używamy:
- w znaczeniu polskiego dla, aby, przez, np. È un regalo per te. Ho ascoltato la musica per tre ore. Sono in Italia per lavoro.
- TRA/FRA używamy:
- w znaczeniu polskiego za w odniesieniu do czasu, np. Arriverò fra due ore.
- w znaczeniu polskiego pomiędzy, np. Siena è tra Roma e Firenze.
Tra i fra są synonimami, używać ich możemy w sposób wymienny. Należy jedynie pamiętać, żeby nie używać tra przed wyrazami zaczynającymi się na t, a fra nie używać przed wyrazami zaczynającymi się na f.
Przyimki ściągnięte- Preposizioni Articolate
Tak jak już to zostało powiedziane większość rzeczowników w języku włoskim wymaga użycia rodzajnika, stąd konieczność połączenia przyimka prostego z rodzajnikiem, co w rezultacie daje nam przyimek ściągnięt, np. Vado dal (da+il) medico.
Tabela z przyimkami ściągniętymi:
il |
lo |
la |
l' |
i |
gli |
le |
|
di |
del |
dello |
della |
dell' |
dei |
degli |
delle |
a |
al |
allo |
alla |
all' |
ai |
agli |
alle |
in |
nel |
nello |
nella |
nell' |
nei |
negli |
nelle |
da |
dal |
dallo |
dalla |
dall' |
dai |
dagli |
dalle |
su |
sul |
sullo |
sulla |
sull' |
sui |
sugli |
sulle |
Przyimki PER, TRA, FRA nie łączą się z rodzajnikami, natomiast przyimek CON może, ale nie musi łączyć się z rodzajnikami (formy: col, collo, colla, coll’ coi, cogli, colle).